Sien Winters Onderzoeksleider wonen – HIVA KU Leuven Coördinator Steunpunt Wonen

De toekomst van de intergemeentelijkesamenwerkingsverbandenlokaalwoonbeleidReflectiesvanuitonderzoek over wonen en woonbeleidStudiedag ‘Intergemeentelijk samenwerken in lokaal woonbeleid: een toekomstbeeld’ – Vlaams Parlement – 31 mei 2013 Sien Winters Onderzoeksleiderwonen – HIVA KU Leuven CoördinatorSteunpuntWonen Sienwinterskuleuvenbe Vooraf De essentie … het recht op betaalbaar en kwaliteitsvolwonen De vraagvandaag … is IGS daarvooreengoed instrument?  8 stellingenom de discussietevoeden Inspiratie Referenties: zie laatste pagina 8 stellingenom het debattevoeden Lokaalwoonbeleid is nodig Het lokaalwoonbeleid is de laatstejarenversterkt, medeonderinvloed van subsidie IGS De subsidie IGS is in hoofdzaakeenantwoord op eentekortaanbestuurskrachtbij de gemeenten De huidigesubsidie IGS is nietnoodzakelijk de bestemanieromditprobleemaantepakken Bovengemeentelijkesamenwerking is nodig De huidigesubsidie IGS biedtnauwelijkseenbeperktantwoord op dezenoodaanbovengemeentelijkesamenwerking Eenfundamentelekeuzevoor de toekomst van de IGS dringtzich op Samenwerking is geentoverwoord Stelling 1: lokaalwoonbeleid is nodig De woningmarktvertoontzeergroteverschillentussengemeenten: woningprijzen woningtypologie ouderdom en kwaliteit van de woningvoorraad ruimtelijkestructuur … De meesteactorenzijnactief op lokaal / regionaalniveau: SHM’s SVK’s huurdersbonden immo’s projectontwikkelaars … Eengoedebeleidsvisiehoudtrekening met de eigenheid van de regio Subsidiariteitsbeginsel  Gemeentealsregisseur van het lokalewoonbeleid(Art 28 VWC) Stelling 2: het lokaalwoonbeleid is de laatstejarenversterkt, medeoiv de subsidie IGS *: op basis van webbevragingbij 86% van de gemeenten **: indicatief, op basis van terreinkennisWonen-Vlaanderen ***: op basis van 24 projecten die einde 2012 de eerstedriejarigesubsidieperiodehaddenafgerondvolgens BVR 2007  Globale evaluatie outputs wenselijk ! Stelling 3: De subsidie IGS is in hoofdzaakeenantwoord op eentekortaanbestuurskracht Nieuweopdrachtenvoorlokalebesturenikv woonbeleidbotsen op draagkracht van velegemeenten Het takenpakket is omvattend en complex Pooling over gemeentenligtvoor de hand: maaktspecialisatiemogelijk laat toe voorttebouwen op inzichtenverworven in anderegemeenten maw: hierzijnschaalvoordelentebenutten IGS lijktvooraldaarop in tespelen: ditblijktuittakenpakket van IGS wordtookbevestigd door VlaamseWoonraad VlaamseWoonraad: “De intergemeentelijke samenwerkingsprojecten zijn niet opgezet vanuit het idee de gezamenlijke bovenlokale problematiek aan te pakken Zij zijn veeleer een verlengstuk van de lokale besturen, met een in hoofdzaak dienstverlenende opdracht” (VlaamseWoonraad, ‘Waarnaartoe met hetlokaalwoonbeleid?, Advies 2012/02) Stelling 4: De huidigesubsidie IGS is nietnoodzakelijk de bestemanieromgebrekaanbestuurskrachtaantepakken Enkelebemerkingen: Nietallegemeenten met eengebrekaanbestuurskrachtkunnengebruikmaken van de subsidie Ookgemeenten die lokaalwoonbeleidvoeren op eigenkracht, kunnengebaatzijnbijsubsidie Is 3 à 4 gemeenten het optimaleschaalniveau? Alternatieven met zelfdekostprijs: 191 VTE centraalinzettenvoorontwikkelinginstrumenten, ondersteuninggemeenten, lokaledienstverleningaan burger 90 VTE centraal en 0,5 VTE in elkegemeente Moet schaalvergrotinggemeentenniet op de agenda komen? Stelling 5: Bovengemeentelijkesamenwerking is nodig Heel watproblemen op de woningmarkthebbenregionaledimensie Aangrenzendegemeentenhebbenvaakconcurrerendebelangen Taakverdeling in onderlingoverleg, vanuitgedeeldevisie op wonenzouzinvolzijn Bv - afstemmingregionaleaanbod op regionalevraagnaarwonen - realisatiebijkomendesocialewoningen - weloverwogenlocatievoornieuwewoningen - afstemmingtussenwonen en zorg op regionaalniveau Stelling 6: De huidigesubsidie IGS biedtnauwelijkseenantwoord op dezenoodaanbovengemeentelijkesamenwerking Visievorming op bovenlokaalniveau is geendoel van huidige IGS Weinigovereenstemmingtussenafbakening van IGS en woonregio’s Eenverbreding van IGS in richting van dergelijkebovengemeentelijkesamenwerkingkomterwaarschijnlijknietzonderwortel of stok Stelling 6: De huidigesubsidie IGS biedtmaareenbeperktantwoord op dezenoodaanbovengemeentelijkesamenwerking Visievorming op bovenlokaalniveau is geendoel van huidige IGS Weinigovereenstemmingtussenafbakening van IGS en woonregio’s Eenverbreding van IGS in richting van dergelijkebovengemeentelijkesamenwerkingkomterwaarschijnlijknietzonderwortel of stok Stelling 7: eenfundamentelekeuzevoor de toekomst van IGS dringtzich op Model 1: doelblijftremediëring van gebrekaanbestuurskracht Te overwegen: - subsidievoorallegemeenten, ookdezezonder IGS - (gedeelte van) subsidievoorhogerbestuursniveau - groteregebiedsafbakeningen Model 2: doelwordtbeleidsvisie en taakverdeling op regionaalniveau Dan: - afbakeninggebiedenmoetevoluerennaarwoonregio’s - moetnagedacht over afbakeningwoonregio’s - moetnagedacht over wortels en stokken Stelling 8: samenwerking is geentoverwoord Referenties Kesbeke W, Schuermans N, Vandekerckhove B De Decker P (2012), Honkvast in tijden van verandering Woontrends en woonmarkten Lannoo Campus, Leuven Schuermans N, De Decker P, Kesbeke W Vandekerckhove B (2013), Pleidooivooreenopschaling van het lokalewoonbeleid in Vlaanderen, Ruimte en Maatschappij, 4 (3), p 10-33 Tratsaert K, (2009), Lokaalwoonbeleid in Vlaanderen: tienjaarna de VlaamseWooncode de kinderschoenenontgroeid? SteunpuntRuimte en Wonen, Heverlee VlaamseWoonraad (2012), Waarheen met het lokaalwoonbeleid?Advies 2012/02 VlaamseWoonraad (2012), Ruimte en Wonen Advies 2012/11 Voets J, Van Dooren W Winters S (nognietgepubliceerd), Onderzoeknaarsamenwerkingsmodellenvooreenafgestemdstedelijk en stadsregionaalwoonbeleid Onderzoek in opdracht van agentschapBinnenlandsBestuur – team stedenbeleid